دائی جان ناپلئون
نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان: ناصر تقوایی
بر اساس رمان دایی جان ناپلئون نوشته ایرج پزشکزاد
فیلمبردار: علیرضا زرین‌دست
سرپرست گویندگان: احمد رسول‌زاده
انتخاب موسیقی: شیدا قرچه داغی
راوی فیلم: هوشنگ لطیف‌پور
صدا: مصطفی مصطفی‌زاده
پیوند تصویر و صدا: عباس گنجوی
طرح کار و برنامه ریزی: مهوش شیخ الاسلامی
دستیار کارگردان: محسن تقوایی
مدیر تولید: ع صفوری
طراح صحنه: امیرفرخ تهرانی
دستیاران طراح صحنه: سیروس مقدم - اصغر جهانبانی
طراح لباس: اسکندر رادفر
دستیاران لباس: سیمین استوار - مانی فرامزی
آرایش چهره ها: ایرج سمندی - عبداله اسکندری - مسعود شیرازی
تیتراژ: ویولت - سیمین فلاح زاده
دستیاران فیلمبردار: سعید دلیری - علی الهیاری
برق و امور فنی: فرهادی - صادقیان - سعادت - دلشادیان - مجیدی
صداگذاری: والود آقاجانیان - علی اصغری - یداله عسکری - حسن زاهدی - عباس قهرمانی - اسماعیل حیدری - محمود اقدامی - پیرحسینلو - نظام دوست - احمد آزاد - محمود حاجی آبادی
لابراتوار: ناصرالدین شهراد - رضا همتی - عوض مرادی - کریم ابراهیم آبادی - تیگران تومانیان - اشرف بایبوردی - مهین کنگاوری - پرویز سلیمانی - صفدر بهمنی - حسن نثاری
بازیگران:
غلامحسین نقشینه - پرویز فنی‌زاده - نصرت کریمی - پرویز صیاد - محمدعلی کشاورز - اسماعیل داورفر - پروین ملکوتی - جهانگیر فروهر - سعید کنگرانی - سوسن مقدم - محمد ورشوچی - محمود لطفی - خیرالله تفرشی آزاد - مینو ابریشمی - بهمن زرین پور - میر احمد ایروانلو - پروین سلیمانی - مستانه جزایری - علی اکبر مهدوی فر - سهیلا ملکی - روح الله مفیدی - نریمان شیری فرد - گریل سینگ - مهری ودادیان - کارمن زکی (ملیحه نظری) - زری پورزند - مرضیه - اکبر دودکار - مارتین - امیری - حسن کهن - گورپال سینگ - فره وشی - آرمینه
محصول: رادیو تلویزیون ملی ایران 1355
**********************************************************
- غلامحسین نقشینه در نقش دایی‌جان ناپلئون: او مسن‌ترین فرد خانواده و نایب (ستوان) سوم بازنشسته قزاق است و باور دارد که در بسیاری از جنگ‌های بین قوای قزاق و انگلیس در جنوب ایران با انگلیسی‌ها جنگیده است. او گرفتار بیماری انگلوفوبیا است و شباهت‌های زیادی بین خود و ناپلئون می‌بیند. وی به مرور زمان دچار این توهم می‌شود که امپراتوری بریتانیا، که در آن زمان همراه متفقین به ایران لشکرکشی کرده بود، به خاطر خرده حساب‌های قدیمی، درصدد از بین بردن او است .
- پرویز فنی‌زاده در نقش مش قاسم: مش قاسم از اهالی روستای کوچک غیاث آباد و خدمتکار بسیار وفادار دایی جان است. او نیز همچون دایی جان تصور می‌کند که در جنگ‌های بسیاری علیه انگلیس شرکت داشته است
- نصرت کریمی در نقش آقاجان: او پدر سعید، راوی داستان است. او از خانواده دوله‌ها و سلطنه‌ها نیست بلکه یک دارو ساز تجربی است که قوم و خویش و مشتری‌های دواخانه او را دکتر صدا می‌زنند. دایی جان ناپلئون ازدواج خواهرش با یک بازاری معمولی را بزرگ‌ترین فاجعه تاریخ می‌دانست. از سوی دیگر، آقاجان بر خلاف دایی جان، ناپلئون بناپارت را ماجراجویی می‌دانست که اروپا را به خاک و خون کشاند. این دو موضوع موجب اختلاف و درگیری این دو شخصیت از سال‌ها پیش بود. جنگ اصلی بر اثر یک سوء تفاهم در شب مهمانی شروع می‌شود. استراتژی آقاجان (نصرت کریمی) در مبارزه با دایی جان به تدریج از حالت رو در رو تبدیل به تظاهر به دوستی و از پشت ضربه زدن می‌شود (با تقلید از استراتژی انگلیس). او همواره سعی می‌کند با قوت بخشیدن به این توهم دایی جان ناپلئون که انگلیسی‌ها هنوز با او دشمنی دارند و در صدد کشتنش هستند، دایی جان را تحت فشار روحی و مالیخولیایی قرار دهد.
- پرویز صیاد در نقش اسدالله میرزا: او مردی عیاش و خوش‌گذران است که در وزارت خارجه کار می‌کند. برای او که نقش اول داستان وی را عمو اسدالله می‌نامد هیچ چیز دنیا جدی نیست به ویژه نگاه غضب‌آلود شوهرها وقتی با خانم‌های‌شان شوخی می‌کند. اسدالله میرزا یک بار ازدواج کرده است ولی همسرش وی را به خاطر مرد دیگری ترک می‌کند و از آن زمان اسدالله در صدد اغوای زنان، به خصوص زنان شوهردار بر می‌آید. هر وقت کسی از او در مورد زنش سوال می پرسد او به شدت افسرده می شود . منوچهر اسماعیلی دوبلهٔ این نقش را انجام داده است.
محمدعلی کشاورز در نقش دایی جان سرهنگ: او برادر دایی جان ناپلئون و مردی بسیار ترسو است که در واقع سرهنگ هم نیست! وی یاور (سرگرد) ارتش است ولی در یک مهمانی به حکم ضمنی دایی جان که او را داداش سرهنگ صدا کرد همه به مرور عادت کردند او را آقای سرهنگ بنامند. او با درجه سرگردی بازنشسته شد. با صدای احمد رسول زاده
- اسماعیل داورفر در نقش دوستعلی خان: او از خویشاوندان دایی جان است و همواره مورد تمسخر سایرین به خصوص اسدالله قرار می‌گیرد. یک بار به خاطر خیانت به عزیزالسلطنه مورد حمله وی با کارد آشپزخانه قرار گرفت و بار دیگر هنگامی که عزیز فکر می‌کرد او نادختری‌اش را حامله کرده است از پشت تیر خورد. وی از عزیز السلطنه به شدت می‌ترسد. با صدای مرحوم عزت‌الله مقبلی
پروین ملکوتی در نقش عزیز السلطنه: وی همسر دوستعلی است و از ازدواج اولش دختری به نام قمر دارد که از لحاظ ذهنی عقب افتاده است و روی او حساسیت زیادی دارد.
جهانگیر فروهر در نقش نایب تیمور خان: کارآگاه خیلی جدی و تا حدودی بی ادب، که به قول خودش سیستم بین‌المللی مچ‌گیری نایب تیمورخان در دنیا نظیر ندارد! با صدای حسین عرفانی
سعید کنگرانی در نقش سعید: سعید گوینده داستان، پسر آقاجان و خواهر زاده دایی جان است که در آغاز داستان عاشق لیلی دختر دایی جان ناپلئون می‌شود. با صدای آرشاک قوکاسیان.
سوسن مقدم در نقش لیلی: تنها دختر دایی جان که عاشق سعید بود. و با وجود نفرت از پوری در آخر به عقد ازدواج او در می‌آید.
محمد ورشوچی در نقش آسپیران غیاث آبادی: کارآگاه معتادی که با قمر ازدواج کرد. همچنین او دستیار نایب تیمور خان است.
محمود لطفی در نقش شیر علی قصاب: قصابی بسیار تنومند و ترسناک و کمی تندخو بود که در واقع آدم شروری نبود اما نسبت به همسرش خیلی حساس بود. البته زن او نیز با اهل محل رابطه داشت و کسی جرات نمی‌کرد که موضوع را به اطلاع شیرعلی برساند. گویا یکبار گردن فاسق زنش را با ساطور قطع کرده بود. با صدای صادق ماهرو
خیرالله تفرشی آزاد در نقش شمسعلی میرزا آقا شازده: برادر بزرگتر اسدالله و مستنطق عدلیه که بنا به دلایل نامعلوم منتظر خدمت شده است. با صدای مهدی آرین نژاد
مینو ابریشمی در نقش طاهره زن شیرعلی: همسر شیرعلی که با اسدالله و دوستعلی رابطه نامشروع داشت. با صدای شهلا ناظریان
بهمن زرین پور در نقش پوری آقا، پوری فش فشو: پوری پسر خنگ و بچه ننه اما تحصیل‌کردهٔ دایی جان سرهنگ است که همیشه مورد تمسخر سایرین قرار می‌گیرد. او نیز همچون سعید عاشق لیلی بود.
میر احمد ایروانلو در نقش دکتر ناصر الحکما: دکتر پیری که از دوستان خانوادگی دایی جان به شمار می‌آید و سه بار ازدواج کرده است.
پروین سلیمانی در نقش مادر آسپیران غیاث آبادی: زنی حساس روی اسپیران و زشت. با صدای اصغر افضلی!
مستانه جزایری در نقش اختر خواهر آسپیران: دوست دختر اصغر دیزل. با صدای زهره شکوفنده
علی اکبر مهدوی فر در نقش عکاس دوره گرد و اردواس ارمنی که دایی جان به او تهمت جاسوس بودن زد.
سهیلا ملکی در نقش زن دایی جان سرهنگ.
روح الله مفیدی در نقش آسید ابوالقاسم واعظ
نریمان شیری فرد در نقش اصغردیزل: دوست پسر اختر خواهر آسپیران
گریل سینگ در نقش سردار مهارت خان مستاجر هندی آقاجان که به پیشنهاد اسدالله میرزا، آقاجان خانه‌اش را به او اجاره داده است.
کورپال سینگ در نقش سردارمهارت خان(در برخی قسمتها)
مهری ودادیان در نقش همسر آقاجان (مادر سعید) که از طرف دایی جان مجبور شد بین آقاجان و خانواده یکی را انتخاب کند.
کارمن زکی در نقش فرخ لقا: زن شوم و بد قدمی که از هر دری وارد می‌شود یک خبر شوم وارد آن خانه می‌شود.
زری پورزند در نقش قمر: دختر عقب افتاده و پرخور عزیزالسلطنه که بعدها همسر آسپیران غیاث آبادی می‌شود.
******************************************
دایی‌جان ناپلئون (۱۳۵۵) نام یکی از ماندگارترین مجموعه‌های تلویزیونی ایرانی است که قبل از انقلاب در ایران ساخته و از تلویزیون ملی ایران پخش می‌شد. مجموعه تلویزیونی دایی‌جان ناپلئون بر اساس رمان دایی‌جان ناپلئون اثر نویسنده طنزپرداز معاصر ایرانی ایرج پزشکزاد تهیه و توسط ناصر تقوایی کارگردانی و تولید شد.
گفتنی است پس از انقلاب ایران (۱۳۵۷) سریال دایی‌جان ناپلئون جزو سریال‌های ممنوعه تشخیص داده شد و پس از انقلاب هیچ گاه از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش نگردید. محل تصویربرداری این مجموعه خانه امین السلطان بود که به عنوان خانه و باغ اتحادیه در حال تخریب است.
عسگر رضائی